TEMİZLİK Bir toplumun temizliği sokaklarından ve tuvaletlerinden belli olur.

Bizimkiler ne yazık ki pislik içinde. Markalaşmış dinlenme tesislerinin ya da yakıt istasyonlarının dışında herhangi bir tuvalete ya da çarşı tuvaletlerine girdiğinizde bana hak vereceksiniz.

Kağıt peçete bulmak zaten şans işi oluyor buralarda. Klozetler oturmaya cesaret bulamıyorsunuz. Alaturka tuvaletler de farklı değil. Rezervuarları genelde çalışmaması bir yana, kimse kullandıktan sonra zahmet edip fırça temizliği yapmıyor. Çıkınca sabun , kağıt havlu bulursanız gene şanslısınız. Ayrıca çoğunuz tuvaletten çıkarken elini yıkamayan birini gördükten sonra kapıları kağıtla tutmayı adet edinmişinizdir.

Geçen hafta bir roman okudum. 1960 Türkiye’sinde geçiyor. Kadın karakter yollarda umumi tuvaletlerin çok pis olduğunu, asla girmeyeceğini söylüyor ve Bulgar sınırında hiçbir yolcunun Türk tarafındaki tuvaletlere girmediğini, Bulgar tarafındakinde ise kuyruk olduğu u söylüyor. Dedim ki 60 yılda hiç değişmemişiz. İki hafta önce aynı sınırdan geçtim, durum aynıydı. Ayrıca ilk moladaki tuvalet o kadar kirliydi ki işletmeciyi uyarma gereği duyduk.

Giderken de temiz olmadığını söyledik. Özür dileneceğine “buraya hesap sormaya mı geldin sen!” diye bağırıldı. Ve ekledi şahıs “para vermemek için bahne uyduruyorlar. Gelelim sokaklara: Kağıtlar, ıslak ve kurumendiller, meyve artıkları, ambalaj atıkları, dağılmış ve çöpler, kedi ve köpekler tarafından yırtılmış organik çöpler… Bir de ayçiçeği kabuğu ve izmaritlerden yerlerin görünmediği parklar var tabii.

Plajlarda da kum tanesinden faxla izmarit var. Çöpe atılmayan şişe ve meşrubat kutuları, mısır koçanları da cabası. Ya köylerimiz? Hayvan damlarında kendi pisliğinin içinde oturmak zorunda mı o zavallı hayvanlar? Toplu taşu araçlarından, hiç bahsetmeyelim.Sokaklara tükürenlere, hatta sömürenlere ne demeli?

Ya arabalardan atılan çöpler, sahillerdeki pedler, kara yollarına fütursuzca atılan çocuk bezleri. Neden temiz ve özenli olamıyoruz? Bizim sokaklarımız neden iç açmıyor, banklarımız neden pislik içinde?

Bunun sosyolojik araltırmasını yapmak gerekir ama benim bildiğim kimse pis birini evine almak istemez, kirli odaya da kimse girmek istemez.