0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yılbaşı, Miladi takvim kullanan ülkelerde 31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan geceye denmektedir. Yılbaşı, Jülyen takvimine göre Hristiyanlık öncesi Roma’da Ocak ayının da adının verildiği geçit ve başlangıç tanrısı Janus’a adanmıştı. Hristiyan aleminin Miladi takviminde bir tarih olarak, hâlen Anglikan ve Lutheran Kilisesi’nde İsa’nın Adlandırma ve Sünnet Bayramı olarak ayinlerle kutlanır. Günümüzde ise çoğu ülke fiili olarak Miladi takvimini kullandığı için, Yılbaşı, dünyanın en ünlü resmî tatilleri arasındadır, genellikle yeni yıla girildiği andan itibaren gece yarısı havai fişeklerle kutlanır. Diğer küresel Yılbaşı gelenekleri arasında yeni yıl kararları almak ve kişinin arkadaşlarını ve ailesini araması yer alır. Hatta son zamanlarda yılbaşı hediyeleri de moda oldu. Herkes çekiliş yapıp birbirine hediye bile alıyor. Tamamen para ticaretine kapitalizmin tuzağına döndü. Tabi bu düşünce bazı kesimlere göre böyle. Bazı kesimlere göre ise tamamen duygusal güzel ince bir davranış. Tarihten ve dünya ülkelerine bakacak olursak da şöyle inceleyebiliriz aslında. Mezopotamya yeni yılı ilk kez MÖ 2000 yılında, Mart ortasında ilkbahar ekinoksu zamanında kutladı Erken Roma takvimi, 1 Mart’ı yılın ilk günü olarak belirledi.

Takvimin Mart ayından itibaren sadece 10 ayı vardı. Yeni yılın bir zamanlar Mart ayı ile başladığı bazı ayların isimlerine hala yansımaktadır. Miladi takviminin dokuzuncu ayından on ikinci ayına kadar olan Eylül’den Aralık’a kadar, başlangıçta yedinci ila onuncu aylar arasında konumlandırılmıştı. Roma mitolojisi, Ianuarius ve Februarius’un iki yeni ayının oluşturulmasıyla genellikle ikinci kralları Numa Pompilius’a itibar etti. Bunlar ilk olarak yılın sonunda yerleştirildi, ancak bir süre sonra bunun yerine ilk iki ay olarak kabul edildi. Ocak ayının başlangıcı olan Ocak kalendi (Latince: Kalendae Ianuariae), MÖ 153’te yeni konsüllerin açılışı yapıldıktan sonra yeni yıl olarak kutlanmaya başlandı. Romalılar yıllarını bu konsüller tarafından sıralı olarak değil, uzun zamandır tarihlendirmişler ve ocak ayının sonlarını bu tarihe uygun hale getirmişlerdi. Yine de Mart yeni yılı etrafındaki özel ve dini kutlamalar bir süre devam etti ve 1 Ocak’ın yeni statüsünün zamanlaması konusunda bir fikir birliği oluşmadı.[6] Ancak yeni yıl olduğunda, aile toplantıları ve kutlamalar için bir zaman oldu. MÖ 78’de M.Aemilius Lepidus’un başarısız isyanını da içeren bir dizi felaket, Roma’nın pazar günlerinin Ocak ayının sonlarına denk gelmesine izin veren bir batıl inanç oluşturdu ve pontifler bunun meydana gelmesini önlemek için ara eklemeyi kullandı.

Çoğu Batı Avrupa ülkesi, Miladi Takvimi kabul etmeden biraz önce 1 Ocak’ı Yılbaşı olarak resmen kabul etti. Tudor İngiltere’sinde Yılbaşı, Noel ve On İkinci Gece ile birlikte Noel Bayramı’nın on iki günü arasında üç ana bayramdan biri olarak kutlandı Orada, 1752’de Miladi takvim’in kabul edilmesine kadar, yeni yılın ilk günü, 25 Mart’taki Batı Hristiyan Müjde Bayramı idi, aynı zamanda “Leydi Günü” olarak da adlandırılır. Güneydoğu Asya; Kamboçya Yeni Yılı (Chaul Chnam Thmey) 13 Nisan veya 14 Nisan’da kutlanır. Khmer Yeni Yılı için üç gün vardır: ilk gün “Moha Songkran”, ikincisi “Virak Wanabat” ve son gün “Virak Loeurng Sak” olarak adlandırılır. Myanmar’ın yeni yıl kutlamaları olan Thingyan, tipik olarak 13 Nisan’da başlar, ancak gerçek Yeni yıl günü 21. yüzyılda 17 Nisan’a düşer.Vietnam Yeni Yılı (Tết Nguyenên Đán veya Tết), daha çok kısaltılmış adıyla Tết veya “Vietnam Yeni Ay Yılı” Vietnam’daki en önemli ve popüler tatil ve festivaldir ve tatil normalde 20 Ocak ve 20 Şubat arasındadır. Avrupa; Sırbistan’daki Eski Yeni Yıl, Jülyen takvimine göre 14 Ocak’ta Yeni Yılın başlangıcı olarak kutlanan Sırp Yeni Yılı (Српска Нова година / Srpska Nova Godina)[20] olarak adlandırılır. Sırbistan (Kosova dahil), Bosna-Hersek, Karadağ ve Hırvatistan’da geleneksel bağlılıkla Sırp Ortodoks Kilisesi, Jülyen takvimine göre bayramlarını ve bayramlarını kutluyor.[20] Nüfusun bir kısmı ise Sırp Yeni Yılını 1 Ocak’taki Yeni Yıl ile benzer şekilde kutluyor.

Bu kez, Belediye Binası veya Ulusal Parlamento (Belgrad’da) önünde genellikle bir konser düzenlenirken, Sırp Ortodoks Kilisesi tarafından havai fişekler hazırlanır ve insanların da toplandığı Aziz Sava Katedrali’nde ateşlenir. Diğer şehirler de benzer kutlamalar düzenlenmektedir. Restoranlar, kulüpler, kafeler ve oteller genellikle tamamen doludur ve yemek ve canlı müzik eşliğinde Yılbaşı kutlamaları düzenler. Galler’de yeni yıl Jülyen takvimine göre 13 Ocak’ta kutlanır. Orta Doğu; İslam kültüründe Hicri Yılbaşı İslami yeni yıl olarak da bilinir, yeni bir Hicrî takvim yılının başlangıcını işaret eden gündür. Yeni yıl, yıldan yıla hareket eder çünkü İslami takvim bir Ay takvimidir. Yılın ilk günü, İslami takvimde birinci ay olan Muharrem’in birinci günü olarak görülür. İran ve Kürt Yeni Yılı olarak da bilinen Nevruz, Celali takviminde baharın ilk günü ve yılın başlangıcıdır. Genellikle 21 Mart’ta veya nerede gözlemlendiğine bağlı olarak önceki/ertesi gün meydana gelen astronomik ilkbahar ekinoks gününde kutlanır. Nevruz, İlgili kültür kıtası tarafından 3.000 yıldan fazla bir süredir kutlanmaktadır. Tatil ayrıca Orta Asya, Güney Asya, Kuzeybatı Çin, Kırım ve Balkanlar’daki bazı gruplar tarafından da kutlanır. Bir Zerdüşt bayramı olması ve modern İranlıların Zerdüşt ataları arasında önem taşımasının yanı sıra, aynı zaman Hindistan alt kıtasında yeni yılla kutlanmaktadır. Her ülkede başka başka inançlar, başka başka kutlamalar ya da yok saymalar yaşanmaktadır. Biz yine de herkese 2022 sağlık, huzur mutluluk versin diyelim.

SALİH ÖZTÜRK